Trong những ngày Tết cổ truyền của dân tộc, như đã thành lệ, trong giờ phút thiêng liêng giã từ năm cũ, đón chào năm mới, Bác Hồ thường đi chúc Tết đồng bào. Theo ý kiến của Bác, lãnh đạo thành phố Hà Nội thường mời Bác đến thăm một số gia đình có công với cách mạng, gia đình liệt sĩ, thương binh, cán bộ miền Nam tập kết, những công nhân, cán bộ, trí thức… có nhiều thành tích.

     Trong những ngày Tết cổ truyền của dân tộc, như đã thành lệ, trong giờ phút thiêng liêng giã từ năm cũ, đón chào năm mới, Bác Hồ thường đi chúc Tết đồng bào. Theo ý kiến của Bác, lãnh đạo thành phố Hà Nội thường mời Bác đến thăm một số gia đình có công với cách mạng, gia đình liệt sĩ, thương binh, cán bộ miền Nam tập kết, những công nhân, cán bộ, trí thức… có nhiều thành tích. Tết năm ấy, Bác bảo đồng chí Cục trưởng Cục bảo vệ:
      - Năm nay, ngoài những gia đình do thành phố chuẩn bị, các chú đưa Bác đến thăm một gia đình lao động nghèo, để Bác biết rõ hơn đời sống của người dân lao động Thủ đô.
 
      Giao nhiệm vụ cho chúng tôi xong, nhưng có lẽ Bác sợ chúng tôi lại đưa Bác đến những gia đình khá giả hơn, nên Bác gọi lại, bảo thêm:
      - Các chú cho Bác đến thăm một gia đình Tết này không có bánh chưng ấy!
 
      Đêm giao thừa năm ấy, Bác và đồng chí Trần Duy Hưng, Chủ tịch thành phố cùng đi chúc Tết! Trong không khí đón Tết cổ truyền vui vẻ, được Bác đến thăm và chúc Tết, ai nấy đều sung sướng, cảm động. Mọi người hứa với Bác năm mới sẽ làm tốt hơn nữa nhiệm vụ của mình, để xứng đáng với sự quan tâm của Bác.
 
      Khi trở về, theo kế hoạch chúng tôi mời Bác đến thăm nhà chị Tín, một gia đình nghèo ở mãi trong ngõ cụt phố Lý Thái Tổ.
 
      Đồng chí Phan Văn Xoàn, Cục trưởng Cục bảo vệ kể lại: Bác xuống xe, chúng tôi đi trước để dẫn lối vào ngõ. Ngọn đèn điện duy nhất trong ngõ không đủ sáng, nên rất khó đi. Đến trước một căn nhà lụp xụp, tôi gặp một người phụ nữ quẩy đôi thùng gánh nước đi ra. Tôi hỏi:
      - Chị Tín đấy hả?
      - Vâng ạ. Bác hỏi em?
 
      Bấy giờ tôi mới nhìn rõ chị Tín, nét mặt chất phác, lam lũ, da ngăm đen, mặc chiếc áo vá đã bạc. Tôi lại gần, nói nhỏ:
      - Chị vào nhà đi. Có khách đến thăm chị và các cháu! Vừa lúc đó, Bác Hồ đi đến!
 
      Chị Tín nhìn ngay thấy Bác, và đôi thùng gánh nước trên vai chị bỗng rơi xuống! Chị lúng túng chạy lại gần Bác, nghẹn ngào… Một phút trấn tĩnh, chị theo Bác vào nhà.
 
      Nhà chị chỉ có một gian nhỏ, lợp lá cọ, vách đất. Giữa nhà là một cái giường cũ. Quần áo không có chỗ treo, để cả ở một góc giường. Mấy đứa bé thấy người lạ vào thì đứng vào một góc nhà, chỉ có đứa bé nhất là ngồi trên giường. Trên bàn thờ nhỏ, chỉ thấy có một nãi chuối xanh và mấy nén hương đang tỏa khói.
 
      Nhìn thấy cảnh sống của gia đình chị, Bác Hồ lặng đi! Rồi Bác đi lại bế cháu bé nhất vào lòng, hôn lên má nó. Vừa cài lại chiếc cúc áo trên ngực cháu bé, Bác vừa quay lại hỏi chuyện chị Tín:
      - Thế bố của các cháu đi đâu?
      - Chị Tín nhìn lên bàn thờ, như cố nén đau thương. Chị nghẹn ngào thưa với Bác:
      - Thưa Bác, nhà cháu mất đã 4 năm rồi, khi cháu bé này… chị chỉ vào cháu bé Bác đang bế… mới được 3 tháng. Chồng cháu trước là công nhân bốc vác ở bến Phà Đen. Một đêm cuối năm đi làm, nhà cháu bị cảm gió rồi mất. Từ đó, một mình cháu phải đi làm thuê đủ mọi việc để nuôi bốn cháu…
      - Thế bây giờ cô làm ở đâu?
      - Dạ, thưa Bác, cháu đi gánh nước thuê cho hàng phố… Nói đến đây, giọng chị nghẹn lại.
      - Thế năm nay, mẹ con cô ăn Tết thế nào?
 
      Nghe Bác hỏi, chị Tín vẫn đứng im. Mãi sau chị mới thưa:
      - Thưa Bác mẹ con cháu có gì đâu mà ăn Tết ạ! Ngày mai, chỉ còn một lon gạo. Đến giờ này, cháu vẫn phải đi gánh nước để đổi lấy gạo cho các cháu…
 
      Nghe chị kể, tất cả chúng tôi đều rưng rưng nước mắt!
      Lát sau, Bác Hồ đặt đứa bé xuống giường, xoa đầu và hỏi một cháu gái khoảng 8 tuổi:
      - Cháu có đi học không?
      - Thưa Bác không ạ!
 
      Bác đi quanh căn nhà một vòng, rồi lấy chiếc bánh chưng đặt lên bàn thờ, cho quà các cháu, rồi nói với chị Tín:
      - Hôm nay, Bác đến thăm, chúc sức khỏe cô và các cháu! Cô cố gắng nuôi các cháu mạnh khỏe và cho các cháu đi học! Chị Tín không kìm nổi xúc động, chị chạy lại nắm lấy hai bàn tay Bác:
      - Thưa Bác… cháu không ngờ… Bác lại đến thăm nhà cháu!
 
      Rồi chị sụt sùi, không ngăn được nước mắt! Bác Hồ cũng xúc động nói:
      - Bác không đến thăm những gia đình như cô, thì còn thăm ai! Thôi Bác về nhé!
 
      Chị Tín và các cháu tiễn Bác ra cửa, thì ngoài đường bà con dân phố nghe tin Bác đến, đã tề tựu đông đủ. Có tiếnghô: “Bác Hồ muôn năm”. Bác giơ tay ra hiệu cho mọi người yên lặng, rồi chậm rãi nói:
      - Hôm nay, Bác đến thăm bà con trong ngõ ta, nhưng vì thời giờ có ít, nên không đến từng nhà được, Bác chúc bà con ta mạnh khỏe, vui vẻ, đón một cái Tết mọi sự tốt lành.
      Nhưng Bác có ý kiến: Tại sao trong lúc bà con ta ăn Tết vui vẻ, lại không nghĩ đến những gia đình còn nghèo và đang gặp khó khăn như nhà cô Tín đây?
 
      Một phút im lặng, rồi một cụ già bước lên, kính cẩn thưa:
      - Thưa Bác, bà con chúng tôi thật có lỗi! Chúng tôi xin hứa với Bác sẽ sửa ngay ạ!
 
      Đêm ấy, trên đường về, ngồi trên xe Bác không nói gì, vẻ mặt đượm buồn! Bác về đến nhà, cũng là lúc giao thừa! Các đồng chí trong Bộ Chính trị ra tận xe đón Bác. Bác mời mọi người vào nhà và câu chuyện đầu tiên Bác kể với các đồng chí trong Bộ Chính trị là cả nhà chị Tín!
 
      Bác nói: “Ta đã có chính quyền trong tay, nhưng một số lãnh đạo địa phương còn chưa gần dân, nên phục vụ nhân dân chưa tốt!”.
 
     Hôm sau, mặc dù là ngày mồng một Tết, Bác cũng trực tiếp gặp và phê bình lãnh đạo thành phố Hà Nội. Bác chỉ thị phải trợ cấp khó khăn ngay cho gia đình chị Tín và sau phải bố trí cho chị Tín có công ăn việc làm, để có điều kiện nuôi các con và cho các cháu đi học!
 
      Đêm giao thừa năm ấy, sau khi Bác Hồ về, bà con trong ngõ phố đã bảo nhau, mỗi người một thứ, của ít lòng nhiều, đem đến giúp mẹ con chị Tín. Các cháu bé, mỗi cháu đã có một bộ quần áo hoa đón Tết! Mọi người nghe chị Tín kể lại câu chuyện Bác Hồ đến thăm và ai cũng nhìn chiếc bánh chưng của Bác Hồ đặt trên bàn thờ với vẻ cảm động, tưởng như Bác vừa đến thăm gia đình mình vậy!
Chuyện cũ đã qua mấy mươi năm!
      Mùa Xuân này kể lại, làm chúng ta càng thêm nhớ Bác!

     Một số hình ảnh đêm giao thừa Bác Hồ đi chúc tết

(Theo cuốn Bác Hồ với Thủ đô Hà Nội) - Thúy Ngọc-sưu tầm